انتخاب رشته سال نهم تحصیلی اولین قدم شما برای ورود به دنیای تخصصی‌تان است. تا قبل از آن، شما یک سری مباحث عمومی و همگانی را مطالعه می‌کردید، اما اکنون باید تخصص خود را انتخاب کرده و ریزبه‌ریز مباحث جزئی رشته‌تان را یاد بگیرید.
نیاز به شناخت مراکز انتخاب رشته و هدایت تحصیلی نهم در مشهد امر بسیار مهمی می باشد که شما باید با بررسی و تحقیق بهترین گزینه ممکن را از میان آنها انتخاب نمایید.
ازآنجایی‌که اولین قدم برای ورود به دنیای علم و تحصیل و جهت‌گیری یک شخص در راستای شغل آینده‌اش در گرو انتخاب او در این مرحله است، پس باید دانش‌آموزان و خانواده‌های آنان اهمیت این موضوع را درک کرده و برای تصمیم‌گیری صحیح، فعالیت‌های لازم را انجام دهند.
اولین کاری که باید بکنید، این است که با انواع رشته‌های تحصیلی دبیرستان، شاخه‌ها و مشاغل مرتبط با آنها آشنا شوید. ما در این مطلب سعی داریم تا به معرفی برخی از این موارد بپردازیم.
باتوجه‌به قوانین نظام آموزشی کشور، دانش‌آموزان باید در پایه نهم در یکی از زیرشاخه‌های علوم نظری، کاردانش و فنی و حرفه‌ای به ادامه‌ی تحصیل بپردازند.
شاخه‌های تحصیلی در انتخاب رشته سال نهم
با توجه به فرمی که مدارس در اختیار دانش‌آموزان قرار میدهند، در پایه نهم سه شاخه با نام‌های علوم نظری، کاردانش و فنی‌وحرفه‌ای همراه با زیرمجموعه‌های خود را مشاهده میشود.
علوم نظری شامل: علوم تجربی، علوم ریاضی و فیزیک، ادبیات و علوم انسانی، علوم و معارف اسلامی
کار و دانش شامل: زمینه‌های مربوط به صنعت، هنر، خدمات و کشاورزی
فنی‌وحرفه‌ای شامل: زمینه‌های مربوط به صنعت، هنر، خدمات و کشاورزی
معرفی شاخه‌های علوم نظری
علوم نظری یکی از شاخه‌های پرطرفدار بین دانش‌آموزان در دوران متوسطه است که شامل علوم تجربی، علوم ریاضی و فیزیک، ادبیات و علوم انسانی و علوم و معارف اسلامی است؛ که در ادامه می‌خواهیم به معرفی تک‌تک این رشته‌ها بپردازیم.
رشته ریاضی و فیزیک
همان‌طور که از نامش پیداست برای انتخاب این رشته در انتخاب رشته سال نهم، دانش‌آموزان باید در دروس ریاضی و فیزیک نمرات خوبی داشته باشند؛ یعنی داشتن پایه‌ی قوی در این دروس برای تحصیل در این شاخه مهم و ضروری است. دروس شیمی و هندسه نیز از دیگر پیش‌نیازهای این رشته بشمار می‌روند. دانش‌آموزان برای موفقیت در این رشته باید از توانایی ذهنی بالایی در حل مسائل ریاضی و توانایی تجزیه‌وتحلیل مسائل مختلف و قدرت تجسم فضایی برخوردار باشند.
در ادامه‌ی تحصیلات تکمیلی این رشته نیز دروس ذکرشده دارای ضرایب بالایی هستند که باید به این نکات توجه کافی شود. این رشته یکی از وسیع‌ترین رشته‌های دانشگاهی محسوب میشود که دربرگیرنده‌ی بیشتر رشته‌های مهندسی است.
دانش‌آموزان علاقه‌مند به مهندسی باید از طریق این شاخه به ادامه‌ی تحصیل بپردازند. دانش‌آموزان برای ورود به این رشته باید حدنصاب لازم نمرات را در دروس علوم و ریاضی به دست آورند.
رشته تجربی
رشته تجربی یکی از پرطرفدارترین رشته‌ها در انتخاب رشته سال نهم و در میان دانش‌آموزان متوسطه است. افراد علاقه‌مند به علوم پزشکی و پیراپزشکی باید از طریق این رشته وارد دانشگاه و بازار کار شوند.
برای موفقیت در این رشته باید در دروس علوم تجربی دوره راهنمایی، علوم زیستی، ریاضی و شیمی، از توانایی و پایه‌ی خوبی برخوردار باشند. دانش‌آموزان این رشته باید علاقه‌ی کافی به مطالعه‌ی بدن انسان و موجودات زنده و قدرت به خاطر سپردن تمام جزئیات آنها را داشته باشند تا بتوانند موفق شوند.
افرادی که به علوم آزمایشگاهی و تجزیه تحلیل مواد و کشف چیزهای جدید علاقه‌مند می‌باشند باید سراغ این شاخه بروند. از نظر تنوع رشته‌های دانشگاهی این رشته بعد از رشته‌ی ریاضی و فیزیک در رتبه‌ی دوم قرار دارد.
بسیاری از دانش‌آموزان این رشته به سمت رشته‌های پزشکی و یا رشته‌های مرتبط با پزشکی می‌روند و بعد از فارغ‌التحصیل شدن از دانشگاه می‌توانند در مراکز درمانی و بهداشتی مشغول به کار شوند. دانش‌آموزان علاقه‌مند به این رشته باید حدنصاب لازم نمرات را در دروس علوم و ریاضی به دست آورند.
رشته ادبیات و علوم انسانی
یکی از رشته‌های شاخه‌ی علوم نظری رشته‌ی ادبیات و علوم انسانی است. همان‌طور که از نامش نیز مشخص است، این رشته مربوط به علوم انسانی و اجتماعی است. زبان و ادبیات ملل مختلف، ادیان و مذاهب مختلف، علوم ورزشی، باستان‌شناسی، تاریخ، جغرافیا، اقتصاد، جامعه‌شناسی، علوم اجتماعی و مردم‌شناسی، فلسفه و منطق، روانشناسی، مسائل مربوط به خانواده و علوم تربیتی از محورهای اصلی این رشته محسوب میشود.
علاوه بر اینکه دانش‌آموزان این رشته باید در دروس ادبیات و زبان عربی قوی باشند، باید از قدرت حافظه‌ی بالایی برای به خاطر سپردن مطالب دروس برخوردار باشند. در درجه‌ی دوم دانش‌آموزان این رشته برای موفقیت باید توانایی بالایی برای برقراری ارتباط با دیگران داشته باشند و از مهارت سخنوری خوبی برخوردار باشند.
دانش‌آموزان علاقه‌مند به این رشته باید حدنصاب لازم نمرات در دروس زبان و ادبیات فارسی، مطالعات اجتماعی و زبان عربی را به دست آورند.
رشته علوم و معارف اسلامی
در این رشته پیرامون دروس و موضوعات معارف اسلامی و تفسیر قرآن و ادبیات و زبان عربی بحث میشود. پس باید دانش‌آموزان در این زمینه علاقه و استعداد کافی داشته باشند. بیشتر دروس این رشته مانند رشته‌ی علوم انسانی جنبه‌ی حفظیاتی دارند، پس باید دانش‌آموزان از قدرت تمرکز و حافظه‌ی خوبی برخوردار باشند.
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در رشته‌های دانشگاهی مربوط به گروه ادبیات و علوم انسانی ادامه‌ی تحصیل دهند. همچنین برخی از مؤسسات آموزش عالی خاص مانند دانشگاه علوم و حدیث، از بین داوطلبین مذکور برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌های مذهبی و اسلامی دانشجو می‌پذیرد. کسب حدنصاب نمرات دروس معارف اسلامی، زبان و ادبیات فارسی و زبان عربی برای ورود به این رشته الزامی است.
شاخه فنی‌وحرفه‌ای
این شاخه روی دروس عملی و مهارتی بیشتر از دروس تئوری تمرکز دارد؛ بنابراین این رشته در انتخاب رشته سال نهم برای دانش‌آموزانی که به مهارت‌های عملی علاقه‌مند هستند، بسیار مناسب است. رشته‌های فنی‌وحرفه‌ای شامل رشته‌هایی در زمینه‌های هنر، کشاورزی، خدمات و صنعت است.
دانشجویان این شاخه با توجه به مباحث درسی و نوع دروسی که برای آنها ارائه میشود، از نظر عملی آمادگی بیشتری نسبت به بقیه‌ی دانش‌آموزان در ورود به بازار کار دارند. مراکز و واحدهای آموزشی که این شاخه در آنها تدریس می‌شوند «هنرستان» و دانش‌آموزان آن «هنرجو» نامیده می‌شوند. از اهداف این شاخه می‌توان به ایجاد خلاقیت و نوآوری و کشف بهتر و زودتر استعدادهای دانش‌آموزان و پرورش درست آنها برای دستابی به شغل‌های مرتبط نام برد. برای ورود به این شاخه دانش‌آموزان باید بتوانند حدنصاب نمرات دروس ریاضی و علوم تجربی و حرفه‌وفن را به دست آورند.
گروه هنر
شامل رشته‌هایی مانند سینما، انیمیشن، نقاشی، هنرهای تجسمی، هنرهای چوبی و قلم‌زنی، گرافیک، طراحی و دوخت و… است.
گروه صنعت
شامل رشته‌های: الکترونیک، الکتروتکنیک، مکانیک خودرو، نقشه‌برداری، متالوژی، ساخت و تولید، نقشه‌کشی عمومی، صنایع فلزی، صنایع چوب و کاغذ و… است.
گروه کشاورزی
شامل: امور زراعی و دامی، امور دامی، مهندسی تولیدات گیاهی، تکنولوژی گیاه‌پزشکی، تکنولوژی پرورش طیور، مدیریت تلفیقی آفات، تکثیر و پرورش آبزیان، صنایع غذایی، ماشین‌های کشاورزی و…است.
گروه خدمات
شامل رشته‌های: کامپیوتر، نقشه‌کشی معماری، کودک یاری، مدیریت خانواده، حسابداری، بازرگانی، تربیت‌بدنی و … است.
شاخه کار و دانش
این شاخه از نظر رشته‌های زیرمجموعه‌ی خود با شاخه‌ی فنی‌وحرفه‌ای شباهت‌های زیادی دارد. در این شاخه نیز دانش‌آموزان بیشتر روی کارهای عملی و کارگاهی تمرکز دارند و مهارت‌های لازم برای ورود به بازار کار را کسب میکنند. مراکز و واحدهای آموزشی مربوط به این شاخه «هنرستان کاردانش» نامیده می‌شوند.
دانش‌آموزانی که از توانایی کمتری برای یادگیری دروس تئوری برخوردارند، می‌توانند در این شاخه به ادامه‌ی تحصیل بپردازند. دانش‌آموزان این شاخه بعد از اتمام تحصیل، مدرک معتبری از طرف مرکز تحصیلی در حوزه‌ی مرتبط با رشته‌ی تحصیلی خود دریافت میکنند که می‌تواند برای ورود به بازار کار برای آنها بسیار مفید باشد. این دو شاخه علاوه بر شباهت‌های فراوان دارای تفاوت‌هایی نیز هستند.
بیشتر دروس ارائه‌شده در شاخه کار و دانش عملی و کارگاهی است و دروس تئوری کمی در آن جای دارد، اما در شاخه‌ی فنی‌وحرفه‌ای دروس تئوری نیز برای دانش‌آموزان ارائه میشود؛ بنابراین شرایط ورود و ادامه‌ی تحصیل در شاخه‌ی فنی حرفه‌ای به‌مراتب سخت‌تر از کار و دانش است.
شاخه‌ی کار و دانش به علت عملی بودن دروس تنوع رشته‌های بالاتری نسبت به شاخه‌ی فنی‌وحرفه‌ای دارد. به‌طور میانگین برای شاخه‌ی کاردانش حدود ۱۵۰ زیرشاخه و برای شاخه‌ی فنی‌وحرفه‌ای حدود ۴۰ زیررشته می‌توان نام برد.
با توجه به گستردگی رشته ها نیاز به حضور در مراکز انتخاب رشته و هدایت تحصیلی نهم بیش از پیش احساس می شود.
علت سردرگمی در انتخاب رشته نهم چیست؟
در پایان متوسطه اول دانش آموزان برای اینکه بطور تخصصی وارد زمینه مورد علاقه شوند باید انتخاب رشته انجام دهند. در واقع با انتخاب رشته در پایه نهم و ورود به متوسطه دوم دانش آموزان وارد پروسه کنکور و آینده تحصیل دانشگاهی و در نهایت آینده شغلی خواهند شد.
به همین دلیل انتخاب رشته نهم به شدت مهم و سرنوشت ساز است و حتما باید مانند کشور های پیشرفته دنیا که به آموزش و توزیع صحیح نیروی کار اهمیت میدهند عمل کرد در غیر اینصورت شاهد وضعیت فعلی و فارغ التحصیلان دانشگاهی بیکار یا شاغل در شغل غیر مرتبط با رشته تحصیلی میشویم. در ادامه با مهم ترین علت های سردرگمی در انتخاب رشته نهم آشنا میشویم :
👈 دخالت والدین
اکثر خانواده ها بدون در نظر گرفتن ویژگی های شخصیتی فرزندشان و اصطلاحا به دلیل چشم رو هم چشمی بسیار کور کورانه دانش آموز را مجبور به انتخاب رشته میکنند و بهتر است بگوییم با آوردن دلایل مختلفی که بیشتر مورد علاقه خودشان است بجای دانش آموز تصمیم میگیرند.
برای مثال مادری چون دوست دارد فرزندش دکتر شود یا پدری چون دلش میخواهد فرزندش دبیر شود بدون اینکه حتی علاقه فرزند را بپرسد او را وادار به انتخاب رشته ای میکند که دانش آموز را در دوران متوسطه دوم کاملا سر در گم و گیج خواهد کرد.
👈 مدارس
متاسفانه خیلی از مدارس با نظر شخصی مدیر و بدون در نظر گرفتن نظر مشاور و برگه های هدایت تحصیلی خودشان برای اکثر دانش آموزان تصمیم میگیرند و در واقع بجای آن ها انتخاب رشته میکنند. متاسفانه این موضوع در مدارس دولتی یا در شهرهایی که با کمبود معلم دچار هستند پیش می آید.
برای مثال اگر در منطقه ای مدرسه نتواند رشته تجربی پوشش دهد دانش آموزان را ملزم میکنند تا وارد رشته های دیگر شوند و به همین سادگی نه تنها سر در گمی ایجاد میشود بلکه آینده دانش آموز تباه خواهد شد.
👈 علت سردرگمی در انتخاب رشته نهم : مشاورین غیر متخصص
بعضی از مشاوران مدرسه ها و کسانی که در موسسات مختلف ادعای مشاور بودن میکنند به غلط به دانش آموز اطلاعاتی منتقل میکنند و همین موضوع باعث میشود دانش آموزی در این سن به سادگی تحت تاثیر قرار گیرد و در نهایت تصمیم غلط بگیرد.
باید دقت داشت دانش آموز نهمی حدود 15 سال سن دارد و هنوز هیچ تجربه ای از دنیای بیرون و بازار کار ندارد حتی در روابط اجتماعی هم هنوز به درستی نمیتواند رابطه برقرار کند پس نباید با رویا پردازی کاذب و بدون در نظر گرفتن خصوصیات و ویژگی های دانش آموز نهمی صرفا بخاطر پول او را سردرگم کرد.
👈 تقلید از دیگران
دانش آموزان وقتی میبینند هم کلاسی آن ها وارد یک رشته ای شده است یا اینکه اکثر بچه ها میخواهند وارد رشته ای شوند به سادگی تحت تاثیر قرار میگیرد و او هم دقیقا به سمت همان رشته میرود غافل از اینکه با تقلید یا پیروی از دیگران نمیشه موفق شد.
👈 علت سردرگمی در انتخاب رشته نهم : نداشتن اطلاعات کافی از رشته ها
از نهم میشه وارد رشته های نظری و فنی و کار و دانش شد اما باید راجع به دروس این رشته ها ، مدل کنکوری که باید در آن شرکت کرد ، رشته های دانشگاهی و در نهایت بازار کار مرتبط با رشته اطلاعات کافی داشت.
ممکن است دانش آموزی وارد رشته های کار و دانش شود و مهارت آموزی کند و به سرعت هم جذب بازار کار شود و دانش آموز تجربی چند سال پشت کنکور بماند آخر سر هم وارد شغل غیر مرتبط شود. در این مدت شخصی که وارد رشته های کار و دانش شده نه تنها درآمد داشته بلکه با سابقه کاری که پیدا کرده موقعیت های بهتری هم خواهد داشت.
توجه
منظور ما از این مثال خوب و بد بودن رشته ها نیست بلکه هدف این است تا شما بتوانید درک بهتری از انتخاب رشته نهم داشته باشید و دقیقا بر اساس خصوصیات شخصیتی انتخاب رشته انجام دهید.
👈 در نظر نگرفتن خصوصیات شخصیتی
خصوصیات شخصیتی که در ادامه مفصل به آن میپردازیم و میشه با چند تست ساده کاملا متوجه شد تقریبا مهم ترین فاکتور در انتخاب رشته نهم است و سر در گمی در انتخاب رشته نهم را به حداقل میرساند.
مثلا اگر شخصی دارای تیپ شخصیتی هنری باشد واقعا چه دلیلی دارد وارد رشته های مهندسی شود یا اگر دانش آموزی دارای تیپ شخصیتی متهور است ورود به رشته تجربی برای او دقیقا مثل خود کشی است.این گزینه را به شدت جدی بگیرید تا مطابق با روحیات خودتان انتخاب رشته انجام شود.
👈 علت سردرگمی در انتخاب رشته نهم : بلوغ
این سن چه برای دختر ها و چه پسر ها سن بلوغ و شروع جوانی و رویا پردازی ها ، غرور و حرف گوش ندادن است.بسیار شاهد این موضوع بوده ایم که دانش آموزان در این سن حتی برای اینکه بخوان به خانواده یا دیگران اثبات کنند که روی پای خودشان هستند بر خلاف میل باطنی کارهای عجیب میکنند.
موضوع بلوغ ناخود آگاه است و نمیشه دانش آموز را مقصر دانست و چون امری غیر ارادی و به نوعی غریزی است اما میشه با درک دانش آموز و دوستانه صحبت کردن و عدم مقابله از سر در گمی در انتخاب رشته نهم جلوگیری کرد.
👈 وضعیت اقتصادی کشور
وقتی دانش آموز مهندس های بیکار را میبیند یا میشنود که معلم ها از وضعیت معیشتی خوبی برخوردار نیستند یا مثلا کارمندان ادارات را میبیند که بعد از ساعت کار مسافر کشی میکنند خب چطور میشه انتظار داشت که دانش آموز در این سر در گم نشود و فقط به علاقه توجه کند!
دقیقا برای همین است که میگوییم انتخاب رشته نهم به دهم بسیار سرنوشت ساز است و حتما باید علاقه در کنار بازار کار سنجیده شود و با تطبیق تیپ شخصیتی انتخاب رشته به درستی صورت گیرد.
توجه
برای اینکه موضوعات گفته شده کمتر باعث سر در گمی در انتخاب رشته نهم دانش آموزان شود حتما پیشنهاد میکنیم از مشاوره هدایت تحصیلی و انتخاب رشته نهم در مشهد استفاده نمایید.